Het aantal Fransen in België is altijd belangrijk geweest. Niet alleen vroeger maar ook vandaag nog vormt de Franse gemeenschap één van de grootste groepen niet-Belgen in ons land. Omgekeerd is België ook steeds een belangrijk ontvangstland geweest voor de Franse emigratie in het algemeen. Gedurende de tweede helft van de 19e eeuw was België het tweede belangrijkste thuisland voor Fransen in het buitenland. Tijdens de eerste helft van de 20e eeuw stond ons land zelfs op de eerste plaats. In 1901 verbleven er zo’n 57 000 Franse onderdanen, tegen 1931 waren dat er al zo’n 80 000.

Tijdens de periode van Franse overheersing (1795-1815) trokken heel wat Fransen naar het huidige België. De meesten onder hen bleven er ook na de nederlaag van Napoleon in 1815 en na de Belgische onafhankelijkheid in 1830 wonen. Het pas onafhankelijke land trok meteen ook heel wat nieuwe Franse onderdanen aan. Dit waren enerzijds migranten met een economisch motief. Velen onder hen behoorden tot de betere klassen, en hun profiel was erg divers: industriëlen, journalisten, wijnverkopers, leerkrachten, ... Een deel bestond ook uit arbeidsmigranten van eenvoudiger afkomst. Anderzijds waren er ook migranten met een politiek motief. Dit waren mensen die vluchtten na de staatsgreep van Napoleon, na het neerslaan van de Parijse Commune in 1871, ten gevolge van de wetten tegen de religieuze ordes in het begin van de 20e eeuw, etc. Vanaf het Interbellum speelden politieke motieven nog maar een kleine rol in de Franse migratie naar België, en sindsdien zijn het vooral economische maar ook familiale redenen die Fransen ertoe aanzetten zich in ons land te vestigen.

Van bij het begin van de Franse migratie naar België hebben Fransen in alle sectoren van het dagelijks leven een belangrijke plaats ingenomen. Bij het ontstaan van de Belgische staat werd hun hulp ingeroepen voor het op poten zetten van het prille Belgische leger en de administratieve infrastructuur, het bemannen van de onderwijsinstellingen, etc. Vele Franse industriëlen kwamen investeren in de economische ontwikkeling van het land. De invloed van Franse inwijkelingen in de Belgische pers en in het theater was enorm. Het is pas na WOII dat de culturele impact van de Fransen in ons land, onder invloed van het Engels als opkomende wereldtaal en van het groeiende flamingantisme, sterk begon te verminderen. In 2010 vormden de Fransen met 140 227 inwoners echter nog steeds de tweede belangrijkste groep niet-Belgen in ons land, na de Italianen; toch worden zij nog zelden als een belangrijke migrantengemeenschap gepercipieerd.

Jozefien De Bock

bronnen :

• Sartorius F., Les Français en Belgique, in : Morelli A. (red.) (2004), Histoire des étrangers et de l'immigration en Belgique, de la préhistoire à nos jours, Bruxelles: Couleur livres
•  
• Statbel, Bevolking per nationaliteit, geslacht, leeftijdsgroepen op 1/1/2010