De Turkse migratie richting Europa begon reeds in de jaren 1950. Na de oorlog was er een economische crisis in Turkije terwijl Europa door de naoorlogse groei nood had aan arbeiders. Er waren vooral tekorten in de zware  industrieën zoals de mijnbouw. In 1956 tekende Turkije de eerste migratie-akkoorden met Duitsland. In 1964 werd het akkoord met België ondertekend. Vele Turkse arbeiders kwamen naar België als deel van een officiële rekrutering die binnen dit akkoord kaderde, maar vele anderen waagden de sprong met een toeristenvisum, en lieten hun statuut wijzigen nadat ze hier werk gevonden hadden. Deze migratie van 'toeristen' had voor de werkgevers verschillende voordelen: zo vermeden ze de omslachtige rekruteringsprocedure en moesten ze bijvoorbeeld de reiskosten van hun werknemers niet betalen.

In 1974 kwam er een migratiestop vanuit de Belgische overheid. Toch vond de grootste piek in de Turkse migratie naar België precies dan plaats. De oorzaak hiervan was drieledig. Allereerst was het niet zo dat er na 1974 geen arbeidsmigranten meer waren, officieuze arbeidsmigratie bleef bestaan. Ten tweede was er de familiale migratie, die door de migratiestop niet aan banden gelegd werd: vrouwen en kinderen van Turkse arbeiders die al in het land waren bleven naar België komen, en jongeren gingen op zoek naar een partner uit hun geboortestreek. Ten slotte was er ook de natuurlijke aangroei van de gemeenschap door geboorten in België.

Het is moeilijk om de grootte van de huidige Turkse gemeenschap in België te schatten. Vooral sinds de jaren 1990 vroegen vele Turken de Belgische nationaliteit aan. Deze genaturaliseerde Belgen en hun  kinderen verdwijnen uit de statistieken. Naar schatting heeft zo’n 44% van de Turkse gemeenschap in België de Belgische nationaliteit. In België zijn er momenteel meer dan 126.000 Turken of mensen van Turkse origine. Het is evenwel belangrijk te beseffen dat deze groep niet één grote gemeenschap vormt. De religieuze en regionale verschillen uit het moederland zijn meegenomen naar België. De Turkse gemeenschap in België is bijgevolg zeer divers.

In Gent wonen naar schatting 20.000 personen van Turkse origine. De Turkse gemeenschap  is daarmee de grootste etnisch-culturele minderheid in de stad, hoewel ze niet langer de snelst groeiende is. De Turken in Gent werden traditioneel tewerkgesteld in de textielsector, maar ook in de bouw en in vele andere sectoren die moeite hadden om nog Belgische arbeiders aan te trekken.

Hannelore Franck

Bronnen:

• Bayar A., Un aperçu économique de l’immigration turque, in: A. Morelli (red.) (2004), Histoire des étrangers, Charleroi: Couleur Livres, pp. 355-374
•  
• De Gendt T. (2014), Turkije aan de Leie, Tielt: Lannoo
•  
• Khoojinian M. (2006), L'acceuil et la stabilisation des travailleurs immigrés turcs en Belgique, 1963-1980, in : Cahiers d'Histoire du Temps présent, 17, pp. 73-116
•  
• Stad Gent, Gent in cijfers
•