Hoewel in 2014 vijftig jaar Marokkaanse migratie naar België gevierd wordt, dateert de Marokkaanse aanwezigheid in ons land van vroeger. Al tijdens WOI en in het interbellum waren enkele duizenden Marokkaanse arbeiders werkzaam in de Belgische mijnen. Ten gevolge van het uitbreken van de economische crisis aan het einde van de jaren 1920 zouden de meeste van hen terug uit België vertrekken. In 1930 werden op Belgisch grondgebied nog 1634 niet-Congolese Afrikanen (een categorie waaronder ook de Marokkanen vielen) geteld, in 1939 waren dat er nog maar 954.

Ook na WO II wachtten Marokkaanse migranten niet tot het afsluiten van het Belgisch-Marokkaans akkoord op 17 februari 1964 om naar België te komen. Vooral met het uitbreken van de Algerijnse onafhankelijkheidsoorlog in 1956, die het moeilijker maakte voor Marokkaanse arbeiders om in Algerije te gaan werken, kreeg de emigratiebeweging vanuit Marokko naar West-Europa een serieuze boost. Toch was het pas vanaf het midden van de jaren 1960, op het hoogtepunt van de economische boom, dat de Marokkaanse immigratie naar België serieuze proporties begon aan te nemen. Tussen 1961 en 1970 steeg de Marokkaanse bevolking in ons land van 461 naar 39 294.

In 1964 begon de Belgische overheid een rekruteringscampagne in Marokko, met het verspreiden van een brochure ‘Vivre et Travailler en Belgique’, die de Marokkanen uitnodigde in België te komen werken, en er liefst ook hun familie naartoe te brengen. Vele Marokkanen gingen in op deze uitnodiging, een aantal via de officiële rekruteringskanalen, maar een heel aantal ook spontaan, op eigen houtje. Deze laatste kwamen naar België met een toeristenvisum – eenmaal ze werk gevonden hadden, werd hun statuut zonder problemen geregulariseerd. Toen de regelgeving vanaf 1967 een dergelijk systeem niet langer toeliet, bleven grote aantallen Marokkaanse immigranten toch op die manier naar België komen, met als resultaat dat velen in de illegaliteit verzeild raakten.

Tien jaar na de ondertekening van het Belgisch-Marokkaans bilateraal akkoord sloot België de grenzen voor nieuwe migranten. De immigratie uit Marokko, die nog maar een jonge migratiebeweging was, ging echter door, onder de vorm van gezinsherenigende en gezinsvormende migratie, alsook ‘illegale’ migratie, mensen zonder papieren die alsnog te oversteek naar Europa probeerden te maken. De blijvend slechte economische situatie in Marokko liet ook geen grote terugkeermigratie toe, zoals voor de Italiaanse en Spaanse migranten in België wel mogelijk was geweest. In 2010 stonden de Marokkanen in België, met 81 943 inwoners, op de vierde plaats van de niet-Belgische bevolkingsgroepen, na de Italianen, de Fransen en de Nederlanders.

Jozefien De Bock

Bronnen:

Frennet-De Keyser A., L’immigration marocaine en Belgique, in: Morelli A. (red.) (2004), Histoire des étrangers et de l’immigration en Belgique, de la préhistoire à nos jours, Bruxelles : Couleur livres

Statbel, Bevolking per nationaliteit, geslacht, leeftijdsgroepen op 1/1/2010