Vrouwen hebben altijd deelgenomen aan het migratieproces, of ze nu zelf verhuisden, hun man aanspoorden om te emigreren of hen zelf achternareisden. Toch is het zo dat vrouwen vaak onzichtbaar bleven in het migratieverhaal. Dit komt omdat de thema’s migratie en vrouwen pas recent meer aandacht krijgen van historici. Ook brengt het onderzoek verschillende problemen met zich mee. In de klassieke bronnen blijven vrouwen immers vaak onzichtbaar waardoor historici op zoek moeten gaan naar andere bronnen om deze vrouwen weer een gezicht te geven.

Het is vooral interessant om te kijken in hoeverre emigratie ook emancipatie betekende voor vrouwen. Door te emigreren komen mensen immers in een andere gemeenschap terecht met een andere perceptie van gender. Sommige vrouwen verkrijgen door het vertrek van hun man meer zelfstandigheid. Andere vrouwen emanciperen net door zelf te emigreren en financiële onafhankelijkheid te vergaren. Voor andere vrouwen dan weer betekende emigreren een grotere afhankelijkheid van anderen in het nieuwe land.

Het traditionele idee van de rol van vrouwen in migratie is dat de man eerst vertrekt om te gaan werken en dat vrouw en kinderen later volgen in het teken van een gezinshereniging. Dit is inderdaad een belangrijke beweging binnen de migratie maar het is lang niet de enige vorm van vrouwelijke migratie. Zo is arbeid ook onder vrouwen een grote reden tot vertrek. Veel Turkse vrouwen emigreerden vόόr hun man naar West-Duitsland omdat de bedrijven vrouwen zochten, omdat zij goedkopere werkkrachten waren. Verder zijn er ook vrouwelijke missionarissen, vrouwelijke politieke vluchtelingen, … De lijst is eindeloos.

Vrouwen en migratie is een thema waar geschiedkundigen niet langer omheen kunnen. Des te meer omdat er verwacht wordt dat de migratie van vrouwen de migratie van mannen wereldwijd zal overtroeven. In 1960 was 45% van de  migranten vrouw, in 2005 was dit al 50 % en het aantal blijft stijgen. Zo migreren er sinds 2003 meer vrouwen van Marokko naar Vlaanderen dan mannen. In Gent was 48% van de niet-Belgen die in 2012 ingeschreven waren vrouw.

Hannelore Franck

Bronnen:

• Donato K.M., Alexander J.T., Gabaccia D.R & Leinonen J. (2011), Variations in the Gender Composition of Immigrants Populations: How They Matter, in International Migration Review, 45(3), pp. 495-526
•  
• Donato K.M., Gabaccia D., Holdawa, J., Manalansan M. en Pessa P.R. (2006), A Glass Half Full? Gender in Migration Studies, in International Migration Review, 40(1), pp. 3-26
•  
• Stad Gent (2012). Gent in Cijfers: Bevolking van vreemde nationaliteit
•  
• Morelli A. en Gubin E. (2004), Pour une histoire européenne des femmes migrantes, in Sextant: Revue du Groupe interdisciplinaire d’Etudes sur les femmes, 21-22, pp. 7-15.
•  
• Sinke S.M. (2006), Gender and Migration: Historical Perspective, in International Migration Review, 40(1), pp. 82-103.