De geschiedenis van de Turkse muziek in Gent is een verhaal dat zich ontwikkeld heeft op verschillende sporen. Terwijl in het begin vooral  kortstondige initiatieven belangrijk waren, werden later ook meer duurzame projecten opgezet. Over de Turkse muziek uit de jaren 1960 weten we bijna niets, maar vanaf de jaren 1970 zijn er meer bronnen en getuigenissen beschikbaar.

Een eerste initiatief uit ‘Vlaamse’ hoek was de inrichting op initiatief van Walter De Buck van een ‘Dag van de Gastarbeiders’ tijdens de Gentse Feesten van 1971 en 1973, met optredens van Turkse groepen uit Nederland en Turkije. Ook later werd regelmatig een podium geboden aan Turkse muziek tijdens het Gentse culturele volksfeest. Vanaf 1973 begon het muziekleven binnen de Turkse gemeenschap in Gent zelf open te bloeien, na de komst van İsa Demirkaya, een professionele violist en klarinettist uit Emirdağ. Toen deze een jaar later ook zijn muzikale zoons en schoonzoons liet overkomen, werden de Turkse  trouw- en besnijdenisfeesten steevast voorzien van live muziek. Regelmatig werd er vanaf dan ook in Turkse cafés en restaurants muziek gemaakt, niet alleen door muzikanten uit Gent maar ook door Turkse groepen uit Brussel of Nederland. Op de trouw- en besnijdenisfeesten werd uitsluitend Turkse volksmuziek uitgevoerd, maar bij andere gelegenheden kwamen ook andere genres aan bod, zoals Turkse licht klassieke muziek en Turkse of internationale populaire genres.

De eerste Turkse muzieklessen voor kinderen werden in 1977 ingericht door leraar Recep Çırık, die door de Turkse overheid in Gent was tewerkgesteld. Hij richtte ook voor het eerst een Turks kinderkoor en instrumentaal ensemble op. Dit pionierswerk kreeg later een vervolg in de activiteiten van verschillende, vaak gemengd Turks-Vlaamse, organisaties. Een eerste duurzaam project was het lokaal integratiecentrum vzw De Poort – Beraber, opgericht in 1983 en gecoördineerd door Johan Devreese, waarin naast de activiteiten van ‘meester Recep’ ook andere socioculturele initiatieven een kader vonden. Tijdens de jaren 1990 groeide het aantal initiatieven en organisaties sterk aan, terwijl ook de Stad Gent zelf op de kar sprong met het Intercultureel Centrum ‘De Centrale’, dat uitgroeide tot een vaste speler in de Turkse muziekscène in Gent. De werking van De Centrale concentreerde zich zowel op Turkse en andere muziekcursussen als op de programmatie van (vooral buitenlandse) muziekgroepen. Andere, kleinschaligere, initiatieven spraken vooral de Gents-Turkse muzikanten aan. De rol van muziekverenigingen zoals vzw Özdil, vzw Mızrap (Metin Toplar) en vzw Tını (Mustafa Avşar) in de begeleiding en ondersteuning van lokaal Turks muzikaal talent kan niet overschat worden.

Het Turkse muzikale leven in Gent is in de loop van vier decennia enerzijds steeds meer met de Gentse samenleving vergroeid geraakt, maar heeft anderzijds ook een toenemende zelfstandigheid ontwikkeld. Deze geschiedenis is bovendien een bij uitstek internationaal verhaal, waarbij de contacten en interactie met Turkije en met andere Turkse gemeenschappen  in de loop der jaren steeds belangrijker werden.

Liselotte Sels